Leasing umożliwia nabycie do używania lub użytkowania maszyny, samochodu lub urządzenia, bez konieczności ponoszenia jednorazowych kosztów jego zakupu. Jest to o tyle korzystna forma kredytowania, że nie wymaga uciążliwej oceny zdolności kredytowej przedsiębiorcy, którą dokonują banki udzielające kredytów, a wszelkie formalności załatwiane są praktycznie od ręki. Do zalet tego rozwiązania należy także możliwość wymiany samochodu na nowszy co kilka lat, a także odliczenia podatku od towarów i usług.
W niniejszym artykule nasi specjaliści od rachunkowości, działający na terenie Serocka i okolic wyjaśniają, czym w istocie jest leasing, jakie są jego rodzaje oraz jak wybór określonej formy leasingu wpływa na rachunkowość przedsiębiorstwa.
Czym jest leasing i jakie są jego rodzaje?
W polskim systemie prawnym leasing został zdefiniowany dopiero w dniu 8 grudnia 2000 r., kiedy to weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadzająca do tego aktu prawnego postanowienia dotyczące umowy leasingu oraz zmieniająca zapisy odnoszące się do umowy agencyjnej. Leasing został ukształtowany w kodeksie cywilnym w art. 7091, jako umowa zawierana pomiędzy finansującym – czyli podmiotem gospodarczym nabywającym, od określonego zbywcy określoną rzecz, którą następnie oddaje na określony czas do używania albo używania i pobierania pożytków (użytkowania) korzystającemu. W zamian korzystający zobowiązuje się płacić finansującemu ratalne wynagrodzenie pieniężne, odpowiadające co najmniej cenie uiszczonej z tytułu nabycia tej rzeczy przez finansującego.
Uregulowany w ten sposób leasing ma charakter leasingu pośredniego – tzn. takiego, w którym jego przedmiot nie jest wywarzany przez finansującego, a nabywany przez niego od producenta. Jeżeli natomiast rzecz jest oddawana w leasing korzystającemu bezpośrednio przez jej wytwórcę – wówczas mamy do czynienia z leasingiem bezpośrednim.
Opisana powyżej definicja nawiązuje także do konstrukcji tzw. leasingu finansowego, zwanego inaczej leasingiem kapitałowym lub finansowanym, zgodnie z którą oddanie przedmiotu korzystającemu następuje na cały okres gospodarczej używalności rzeczy, odpowiadającej okresowi jej amortyzacji. W odróżnieniu od tej formy leasingu wykształciła się forma leasingu operacyjnego (inaczej – bieżącego), w przypadku którego oddanie rzeczy następuje na krótszy czas, nie pokrywający się z okresem jej całkowitej amortyzacji. W związku z tym w ramach tego okresu finansujący może zawrzeć kilka następujących po sobie umów leasingu dotyczących tej samej rzeczy.
Zasady rozliczeń leasingu operacyjnego i finansowego – różnice
Te dwie formy znacząco różnią się pomiędzy sobą z punktu widzenia księgowości. W przypadku leasingu operacyjnego, przedmiot umowy pozostaje w ewidencji środków trwałych leasingodawcy, natomiast w przypadku leasingu finansowego, jest on już ujmowany w ewidencji prowadzonej przez leasingobiorcę. Konsekwencją tego jest brak możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych i ujmowania ich w kosztach uzyskania przychodu, w przypadku leasingodawcy korzystającego z leasingu operacyjnego. Może on jednak ująć w nich całą ratę leasingową, w wysokości uwzględniającej także wszelkie opłaty manipulacyjne oraz prowizje, a także koszty związane z codzienną eksploatacją przedmiotu leasingu. W przeciwieństwie do niego, przedsiębiorca korzystający z leasingu finansowego, w kosztach uzyskania przychodu może uwzględnić obok odpisów amortyzacyjnych jedynie wysokość odsetek naliczanych od części podstawowej raty leasingowej w taki sposób, że stanowią one różnicę pomiędzy kwotą spłaty a początkową wartością przedmiotu leasingu oraz oczywiście bieżące wydatki związane z korzystaniem z przedmiotu umowy.
W przypadku leasingu finansowego, wraz z dokonaniem spłaty ostatniej raty, leasingowany środek trwały przechodzi na własność przedsiębiorcy. Nie ma więc konieczności zawierania dodatkowej umowy w tym zakresie ani dokonywania odrębnych ustaleń z leasingodawcą. Takiej możliwości nie przewiduje natomiast leasing operacyjny. Istnieje jednak możliwość wykupienia przez przedsiębiorcą przedmiotu umowy, ale na mocy odrębnego porozumienia i po uprzednim ustaleniu warunków przeniesienia własności.
Księgowanie leasingu finansowego
Ujmując przedmiot umowy leasingu w ewidencji środków trwałych, należy ustalić jego wartość początkową poprzez zsumowanie wszystkich rat leasingowych powiększonych o wszelkie koszty poniesione do chwili przyjęcia przedmiotu leasingu do użytkowania. Następnie należy dokonać wyboru odpowiedniej dla niego metody amortyzacji zgodnie z obowiązującymi zasadami i Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT). Odpisy amortyzacyjne dokonywane są cyklicznie, aż do chwili zrównania ich sumy z wartością początkową przedmiotu leasingu, a więc zasada ich dokonywania nie różni się zasadniczo od amortyzacji środków trwałych stanowiących własność przedsiębiorcy.
Najczęściej wybieraną przez przedsiębiorców jest liniowa metoda amortyzacji, która pozwala na odliczanie równych kwot w określonym czasie. Wybór metody degresywnej umożliwia z kolei początkowe dokonywanie odpisów w wysokości wyższej, a następnie ich sukcesywne zmniejszanie wraz z postępującym zmniejszaniem się wartości środka trwałego, wskutek dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
Istnieje także możliwość dokonania amortyzacji jednorazowej, której limit maksymalny wynosi 50.000 euro i która zarezerwowana jest jedynie dla przedsiębiorców posiadających status małego podatnika oraz dla tych, którzy dopiero rozpoczynają działalność. Możliwa jest ona jedynie względem tzw. niskocennych środków trwałych – tj. takich, których wartość nie jest wyższa niż 3.500 zł i które zostały ujęte w grupach 3-8 KŚT, a przy tym nie są samochodami osobowymi.
Księgowanie leasingu operacyjnego
W związku z tym, że w tym przypadku przedmiot leasingu nie jest wprowadzany do ewidencji środków trwałych, nie ma możliwości dokonywania jego odpisów amortyzacyjnych. Pozostaje on zatem w ewidencji finansującego i tylko on może amortyzować go w czasie. W kosztach uzyskania przychodu przedsiębiorca może natomiast ujmować wszelkie opłaty leasingowe, a także bieżące koszty bezpośrednio związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu.
Leasing a VAT
Leasing jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług. W przypadku leasingu operacyjnego podatek ten jest naliczany oddzielnie dla każdej z rat, w przeciwieństwie do leasingu finansowego, który wymaga opłacenia całej kwoty podatku jednorazowo – wraz z uiszczeniem pierwszej raty leasingowej. Takie rozróżnienie jest konsekwencją tego, że leasing finansowy ujmowany jest na potrzeby podatku VAT jako dostawa towarów , a operacyjny jako usługa, której podstawą opodatkowania jest wartość netto każdej z rat.
